Platform Vakmanschap Jeugdprofessionals

Landelijk channel

Vraag

4 september 2023
Profielfoto van Esther Kooymans
Adviseur / onderzoeker

“Hoe organiseer jij 'tegenspraak', zodat bij belangrijke beslissingen iemand jou kritische vragen stelt over hoe je tot een bepaalde conclusie bent gekomen?”

Toelichting

“Tegenspraak organiseren’’. We horen het steeds vaker binnen de jeugdhulp. 

Wie je bent en wat je hebt meegemaakt heeft invloed op de manier waarop je naar de wereld kijkt en dus ook op je werk. Daarom is het nodig om tegenspraak te organiseren in het besluitvormingsproces. Dat betekent dat iemand jou kritische vragen stelt over hoe je tot een bepaalde conclusie bent gekomen. Dat kan een collega doen, maar ook een professional van buiten de organisatie.

Het is belangrijk dat bij belangrijke beslissingen de perspectieven van verschillende professionals, en van ouders en jongeren belicht worden. Tegenspraak moet blinde vlekke en tunnelvisie voorkomen, en kan ervoor zorgen zorgen dat beslissingen zorgvuldig tot stand komen.

Maar hoe organiseer je dat nu eigenlijk in de praktijk? Ik ben benieuwd naar voorbeelden van hoe jullie dit doen.

Motivatie

Ik ben dit onderwerp aan het uitwerken, om hier een sterkere kennisbasis op te ontwikkelen.  

Werkgebied

NJi, Utrecht 

Profielfoto van Saadia Bouzelmad
Adviseur Vakmanschap en beroepsontwikkeling

Hi Esther,

Ben je bekend met het Beschermjassenhuis oa bij Levvel?

Als een hulpverlener vastloopt met een familie kan ze de familie uitnodigen in het Beschermjassenhuis. Tijdens de bijeenkomst staat de vraag van de hulpverlener centraal en de familie en de overige aanwezigen zoals collega's en samenwerkingspartners worden uitgenodigd te helpen antwoorden vinden op die vraag.

Profielfoto van JP de Groot
Wijkteammedewerker

Op zich intressant natuurlijk hoe je dit kunt doen. Wat ook intressant is en wat hieronder nog door niemand benoemd wordt is goed te kijken naar je eigen overtuigingen en patronen. Wat maakt dat je je onzeker voelt over een oploissing? Waar zit jou twijfel over jezelf, de casus, de oplossing? Hoe heb je de klant betrokken? Hoe voelde dat? Hoe resoneert deze oplossing in jou? enzovoort.

In het verlengde hiervan is het ook belangrijk te beseffen dat mensen alleen hun problemen/vragen bespreekbaar maken als zij daar zelf iets aan denken te hebben. Iemand die bang is om afgekeurd of negatief beoordeeld teworden zal een casus (vanuit dit eigen belang) sneller indienen dan iemand die dity niet heeft? Of het een casus is die helemaal nieuw voor iemand is of als er al veel ervaring is maakt ook veel uit. En zo zijn er meer factoren die beinvloeden of en hoe iemand op zoek gaat naar advies en/of tegenspraak.

Profielfoto van Els Mourits
Els Mourits
Projectleider

Mooi dat je dit ontwikkelt Esther!
Een tijdje gebruikte ik de volgende methode. Organiseer een teambespreking en maak kaartjes met rollen bv. jongere (de naam om wie het gaat), leerkracht, moeder, oom, huisarts, jeugdbeschermer etc. en vraag iedereen zich echt in die rol in te leven en vanuit die positie mee te praten. Verrassende resultaten !!! Eenmaal vertrok een meisje niet naar de JeugdzorgPlus maar naar haar tante in Turkije :-)

Profielfoto van Ina ter Avest
Vrijwilliger

Mijn eerste reactie: vraag een goede vriend(in) om jou te bevragen.
Mijn tweede reactie: vraag een collega op jouw vakgebied, die werkzaam is in een andere organisatie. Dus: iemand die voldoende insider en tegelijk outsider is.
Mijn derde reactie is: benader een coach met jouw vraag - een coach die voldoende affiniteit heeft met jouw vakgebied.

Succes!

Profielfoto van Angelique Crapels
Jeugdconsulent

Dag Esther,
Dit kan middels intervisiemomenten en bepaalde methodes van intervisie of via casuïstiekoverleg .

Profielfoto van Monique Post
Mantelzorgmakelaar / onafhankelijk cliëntondersteuneur

Hallo Esther, bij jouw vraag denk ik aan het wekelijks integraal casuistiekoverleg in Den Helder, waar de integrale toegang van het sociaal domein samen komt met mensen werkzaam bij een aantal subsidiepartijen en met mensen van allerlei andere partijen die actief zijn in zorg en welzijn. Ook POH'ers en wijkverpleegkundigen sluiten regelmatig aan. Wie het wil mag een anonieme casus inbrengen, na akkoord van de persoon waarover het gaat. Ik merk dat het verrijkend is, niet alleen voor wat betreft het steeds beter kennen van het gehele aanbod voor de inwoner, maar ook dat er ruimte is voor tegenspraak. Er zitten bijvoorbeeld ook onafhankelijke cliëntondersteuners in het overleg, die als ze dat willen kunnen reageren vanuit de invalshoek van de inwoner zelf, ook al kennen ze deze niet.

Profielfoto van Mascha Geleijnse
Coördinator Centrum voor Jeugd en Gezin

In de gemeente Alkmaar gebruiken we voor ethische dilemma's het Moreel Beraad. Het neemt de groep (liefst bestaande uit meerdere disciplines) stapgewijs door alle voors en tegens. Een mooi instrument ,waar je wel de tijd voor moet nemen.

Profielfoto van Charlotte van der Wall
Klinisch psycholoog/directeur zorg

Mooi dat je met deze vraag bezig bent! Ik heb meerdere gedachten hierover die ik graag met je deel. Ik denk dat het essentieel is in ons werk, steeds weer kijken naar de tegenspraak. Om zo tot oplossingsrichtingen te komen waar de betrokkenen ook naartoe willen bewegen.
Ik ben bang dat we - zoals intervisie nu georganiseerd is - teveel met 'gelijkgestemden' in het werk zitten. Althans, in 'ons' deel van het werk. Goede tegenspraak regel je met andere disciplines, andere invalshoeken, andere organisaties. Er is ook werk aan de winkel als het gaat om gezamenlijke oplossingsrichtingen. Tegenspraak dient dan ook geïntegreerd worden in het uiteindelijke besluit. Ik merk in de praktijk dat als ik 'tegenspreek' (ongevraagd) we soms moeilijk tot een gezamenlijke oplossingsrichting kunnen komen.
Dit heeft ook te maken het met stressniveau van de hulpverlener, als de stress hoog is, is er weinig ruimte om te luisteren naar tegenspraak en geven de 'gelijkgestemden' vaak bevestigende steun omwille van de regulatie van hun collega.

Voor tegenspraak uit de eigen organisatie is vertrouwen nodig en lef. Om blinde vlekken te voorkomen moet men zich veilig voelen om tegenspraak te geven. Je kunt dit doen door zelf lef te tonen en bijvoorbeeld het verzoek te doen om met andere en tegengestelde oplossingen te komen en daarvan de voordelen te benoemen t.o.v. jouw conclusie.

Je kunt de vraag voorleggen aan een ander die niet uit de branche komt en niet gekleurd is door de eigen ervaring of kennis.

Je moet je eigen denken loslaten en je verplaatsen in elke doelgroep en van daaruit een conclusie trekken en elke conclusie de voor en nadelen benoemen. Je kunt dit ook door een onafhankelijke partij laten doen.

Het organiseren ervan betekent een open cultuur waarvan iedereen ervan uitgaat niet de wijsheid in pacht te hebben en waarin elk antwoord wordt gewogen op enkele kritische punten

Profielfoto van Paul van der Wal
FamilieMediator, Rechtbankmediator, Mediator in Strafzaken

Hoi Esther,
Ik gebruik de intervisie groep en we hanteren dan de roddel methode en of de op een socratisch gesprek gebaseerde methodiek (Waarom ...... ) Voor mij een effectieve manier

Profielfoto van Hannie Eijk
Maatschappelijk werker

Hoi Esther,

Hier gebruik ik de intervisie voor.
In nood vraag ik een collega mee te denken.
vrgr.