“Ik werk bij preventie ggz jeugd en in mijn gesprekken met kinderen bespreek ik trauma ook af en toe. Is dit verstandig? Hoe ver kan en mag je hierin gaan?”
Toelichting
Als er (nog) geen behandeling is gestart, kun je misschien ook teveel oprakelen en de klachten verergeren. Hoe is jullie ervaring hierin?
Motivatie
Naar aanleiding van het webinar over de richtlijn 'trauma' dat ik heb gevolgd kwam ik tot deze vraag.
Werkgebied
Youz Preventie Den Haag
Kijk es op deze site van Gertie Mooren. Zij weet veel over trauma(verwerking) bij kinderen en biedt ook een interessante training hierover aan die breed toepasbaar is:
https://www.gertiemooren.nl/begeleidingtraining/lifeboat-training/
Als kinder- en jeugdpsycholoog zeg ik, wees hierin voorzichtig, maar zolang je met het kind meebeweegt en niets invult kan je ver gaan.
Het risico dat je loopt als het trauma heel jong is gebeurd, is dat je het trauma 'oprakelt'. Heel jonge kinderen hebben nog geen actieve herinneringen, maar die kunnen zich wel later vormen. Als je het gebeurde met hen bespreekt en het voor hen gaat invullen kweek je zelf die herinnering. Probeer dus het invullen te vermijden.
Persoonlijk ben ik van het, eerst een goeie band opbouwen. Heb je de tijd, neem die dan ook. Als er een klik is gaat het kind zich vanzelf anders gedragen. Tot die tijd kan je met het kind praten over allerlei dingen die niet met het trauma te maken hebben; zo geef je weer interesse te hebben in het kind, niet in wat het heeft meegemaakt.
Als die klik er is en je wint het vertrouwen van het kind, dan gaat die zich vanzelf anders gedragen. Als je dat merkt kan je er voorzichtig naar vragen en kijken hoe het kind antwoordt. Sommigen van mijn collega's zijn van mening dat je er nooit naar moet vragen, ik sta daar niet per se achter; maar doe het altijd voorzichtig en met respect. Succes!
Ik heb helaas hier nog geen specifieke ervaring mee.
Wat ik wel doe bij jonge kinderen (asielzoekers) , als ze over een aangrijpende gebeurtenis beginnen laat ik ze ook wel vertellen. Vaak is dit maar even merk ik. Maar ik vraag niet door.
Als telkens een terugkerend onderwerp is (vooral bij geweld) , dan zou ik zorgen dat er een behandelaar in de picture is. Om op bepaalde signalen/ uitspraken adequaat te kunnen reageren.
Dit heeft veel te maken met je eigen presentie en bewustzijn. Als je aanwezig bent en je niet teveel nadenkt over wat je wilt bereiken (of juist wil voorkomen) dan kun je het niet snel 'fout' doen. Beweeg mee met wat zich voordoet en dan merk je snel genoeg of een vraag moeilijk is en kun je bijsturen aan de hand van de reacties die je opmerkt bij het kind/jezelf.
Mocht je iets raken bij iemand, in dit geval een kind, dan is dat helemaal niet erg. Dat is in het leven onvermijdelijk. Het gevaar zit 'm vooral in de eventuele onbewustheid waardoor je niet opmerkt dat er iets geraakt wordt en waardoor je er vervolgens overheen walst.
Irma Hein, kinder- en jeugdpsychiater en medeauteur van de van de richtlijn 'signaleren van traumagerelateerde problemen' reageert als volgt:
Goede vraag! In het algemeen kan prima met jeugdigen gesproken worden over ingrijpende gebeurtenissen en veel voorkomende stressreacties, en wat dan kan helpen.
De vraag is welke relatie jij precies hebt tot jeugdigen en of je ook wilt weten of zij zelf iets hebben meegemaakt.
Het algemeen advies is om het inventariseren van gebeurtenissen in de nulde lijn kort te houden, dus aan te geven dat je geen details hoeft te bespreken, maar dat het belangrijk is om kort een idee te hebben van wat er is gebeurd. Het is belangrijk om hulp te zoeken als er traumagerelateerde problemen zijn.
Voor verder uitdiepen van trauma diagnostiek is het inderdaad aangewezen om dat bij een jeugdprofessional te doen, die daarna ook behandeling kan inzetten.
Persoonlijk sluit ik alleen aan op waarmee de kinderen uit eigen initiatief met me willen delen over het trauma kwijt willen. En daar zo neutraal mogelijk op reageren en niet op de stoel van de (toekomstige) behandelaar te gaan zitten.
Met name er zijn en aansluitend bij de beleving van het kind, even kort door de bocht.
Hoi Ireen,
Ik denk dat de key 'LSD (Luisteren Samenvatten Doorvragen)' is. Het gaat er niet zo zeer om dat jij het onderwerp 'trauma' bespreekt maar dat jij er achter komt wat de jeugdige heeft meegemaakt, hoe hij/zij tegen de wereld aankijkt (=veilig of onveilig). Aan de hand daarvan kan je door middel van doorvragen erachter komen of er mogelijkerwijs een (heftige) gebeurtenis aan hun realiteitskader gebonden is. Hoe ver je hierin kan gaan, moet je goed aanvoelen. Sluit het altijd positief af door bijv. naar leuke activiteiten te vragen die nog op ze staan te wachten, zo voorkom je dat ze in het 'mogelijke' negatieve gevoel blijven hangen.
Juist doordat je in de preventieve hulpverlening werkt is het belangrijk door te vragen zodat je een goede doorverwijzing kan geven naar collega's/organisaties die gespecialiseerd zijn in bijv. behandelingen rondom trauma.
Hoop dat je hier wat aan hebt,
veel succes!
Beste Ireen,
mooie vraag. Ik haal veel info uit https://www.rakevragen.nu/
Mss heb jij er ook wat aan.
succes!
Laat de regie bij het kind, zij bepaalt wat er besproken wordt, ga niet vragen, zorg ervoor dat je vertrouwen blijft houden bij het kind, dit is en blijft belangrijk.
Goedemiddag Ireen,
Ik werk graag versterkend oplossingsgericht. Dus positief te bevragen vanuit 'wat hielp/helpt jou op de been te blijven'? Te werken met de 3 basisbehoeften van ieder mens (autonomie, betrokkenheid, competentie) en te versterken waar degene aangeeft meer invloed op te willen (krijgen). Krachten te onderzoeken: wie zijn belangrijk? wat kan je goed? en wat helpt jou? (hobby's, werk, bezigheden). Kan je hier wat mee?
Hoi Ireen,
Wat ik vanuit mijn opleiding breinkennis (gebaseerd op neurowetenschap, endocrinologie en epi genetica) heb geleerd, is dat we een vervelende gebeurtenis snel hormonaal negatief labelen als trauma. Hierin lijken we een keuze te hebben. Wat als we van een vervelende gebeurtenis kunnen spreken, die ons zingeving geeft en vormt voor de toekomst? En deze gebeurtenis VOOR ons laat werken ipv TEGEN onszelf??
Zeker bij kinderen zijn de hersenen zeer flexibel en neuroplastisch.
Ik ben erg benieuwd hoe andere collega's hier tegenaan kijken.
PS: misschien klinkt het makkelijk hoe ik er over schrijf; er gaat natuurlijk een complete methode en gedachtengang achter schuil.
Vriendelijke groet,
Johan Boone
MWRZ
Het is bijna onontkomelijk dat je deze zaken verspreekt. De kunst is wel op welke manier (taal, lichaamshouding, vraagstelling).
Je hebt dit nodig om vanuit de preventieve GGZ een een helder en zorgvuldig vervolg op te kunnen geven, zodat het niet zal leiden tot een traject binnen de GGZ structuur. Want bij dit laatste zal er alleen maar meer schade aangericht worden.
Ik heb 2 kindjes met trauma doorverwezen naar de Jellinek, KOPP/KOV training.
Hi Ireen,
Het eerste waar ik aan moet denken is dat dit een mooie intervisie vraag is. Hoe wordt daar door collega's mee om gegaan?
Terecht dat je aangeeft dat oprakelen en dan niets kunnen soms maakt dat op je vingers beter is. Het gaat natuurlijk ook om de reden en bedoeling van het contact wat je aangaat. Is het ter wachtlijst overbrugging of is er een andere reden. En wat heeft de ander nodig? Is de behoefte . Ik weet te weining van je werksetting af maar als het een preventieve insteek heeft is wellicht het versterken van een sociaal support systeem, het samen uitzoeken van wat client helpt en wat iemand kan doen als het lastig wordt al heel helpend.
Succes!
Ik doe graag nog een korte aanvulling:
De richtlijn is te vinden via https://richtlijnenjeugdhulp.nl/trauma/
Zie ook de werkkaart voor praktische stappen van signaleren naar passende hulp: https://richtlijnenjeugdhulp.nl/wp-content/uploads/2021/09/Richtlijn-Trauma-werkkaarten-V1-2021_7-sept.pdf