Platform Vakmanschap Jeugdprofessionals

Landelijk channel

Vraag

11 oktober 2021
Profielfoto van Annemarie Kooij
Gedragswetenschapper

“Hoe help ik jeugdhulpverleners beter in de afronding van een traject? Zij willen vaak nog doorgaan met de hulpverlening, terwijl er vanuit de cliënt(en) geen hulpvragen meer zijn en doelen binnen het traject behaald zijn.”

Toelichting

Ik werk als gedragswetenschapper met jeugdhulpverleners in ambulante trajecten. Het valt me op dat het voor bijna iedereen moeilijk is om een traject af te ronden. Vaak zijn doelen al behaald, geven de gezinnen aan geen hulpvraag meer te hebben, maar vindt de jeugdhulpverlener het toch moeilijk om afscheid te nemen van het gezin. Bij doorvragen kom ik er vaak achter dat onzekerheid van de jeugdhulpverlener meespeelt. De jeugdhulpverlener vraagt zich af ''heb ik genoeg gedaan'' en ''wat als het toch weer misgaat''. 

Werkgebied

Jeugdhulpverlening regio Gelderland. 

Profielfoto van Lia Kruidbos van Wijk
Jeugdbescherming

Een herkenbare vraag Annemarie, vanuit mijn eigen ervaring als jeugdhulpverlener is het belangrijk om te leren dat ouders verantwoordelijke zijn voor het welzijn van het kind. Als hulpverlener ben jij wel verantwoordelijk dat ouders de juiste ondersteuning krijgen en tools om te zorgen dat het kind zich in een veilige omgeving kan ontwikkelen. Voor mij was het lang een ontwikkelpunt dat niet ik aan het werk ging om de situatie te verbeteren maar dat ik ouders aan het werk zetten. Hierdoor kan je na een traject makkelijker afronden omdat ouders hun verantwoordelijkheid nemen. Wat mij hierbij geholpen heeft is sparren met ervaren jhv-ers en intervisie. Wel ervaar ik dat het netwerk van gezinnen nog te weinig wordt betrokken om te zorgen dat het stabiel blijft in een gezin en ter voorkoming van een terug val .

Profielfoto van Jacolien Kaljouw
Gedragswetenschapper en supervisor

Herkenbaar! Ik kom dit ook regelmatig tegen in mijn teams. Hoewel het wel verschillend is per therapeut/hulpverlener. Sommigen vinden het fijn af te kunnen ronden en weer fris met nieuwe trajecten te starten. Anderen zijn perfectionistischer/bezorgd/betrokken of wat jij zegt misschien bang voor incidenten. Het is al helpend dat je hier zo met hen stilstaat denk ik. Het is ook leuk om er een paar intervisiebijeenkomsten aan te wijden. heb weleens het "goed genoeg ouderschap" doorgenomen of sluiproutes bedacht, bijvoorbeeld begin op tijd af te bouwen, laathet gezin (en jezelf) merken dat ze een paar weken zonder je kunnen. Daarna heb ik zelf weleens van een cliënte gehoord dat ze zo trots was, dat juist door mijn aankondiging dat ik ging stoppen ze elfvertrouwen kreeg, niet op het moment van mijn boodschap maar wel in de loop van die weken zonder afspraak. Of probeer een netwerkgesprek te organiseren, anderen blijven langer betrokken in hun leven. Als je de cliënt met enkele buren/familie ziet is dat voor jezelf ook een geruststelling. en dan werk je nog volgens de richtlijnen ook ;) zomaar wat tips, ik hoop dat je er wat mee kunt!
groetjes, Jacolien Kaljouw (GW-er en supervisor LVSC, bij Timon specialistisch ambulant)

Profielfoto van Marga De Groot
Ervaringsdeskundige

Ik denk dat het belangrijk is dat wij, als hulpverleners, ten alle tijde uitgaan van ouders en kind. Als zij aangeven dat er geen hulpvraag meer is is het klaar. Doorgaan en opgelegde hulp werkt immers niet. Ik werk zelf volgens de methode Community Support. Hierbij zet je het eigen netwerk ook in. Je kan je hulp overdragen aan het netwerk

Profielfoto van Klariena Bouma
Docent/trainer/coach/jeugdprofessional

Hoi Annemarie,
Ik wil je hierbij graag ondersteunen.
Vraag aan de betrokken begeleider wie er verantwoordelijk is? Is dat de hulpverlener, of moeten wij leren dat de verantwoordelijkheid (in vrijwillig kader) toch echt bij de ouders ligt. Jeugdhulp in blijven zetten "omdat het anders wellicht misschien een keertje mis zou kunnen gaan" is natuurlijk niet Zelfredzaamheid (de doelen vanuit de Jeugdwet).
Wat soms ook helpt is de vraag; wat kan er misgaan en deze extra vergroten, is dit een realistische gedachte? etc.
Mocht het wenselijk zijn; ik geef trainingen over deze vraagstukken; wat zijn de kaders vanuit de wetgeving, wat is onze rol als professional en toe hoever moet en mag ik gaan.

Hartelijke groet,
Klariena
www.klariena.nl

Profielfoto van Ger Schulte
Welzijnswerk

De jeugd hulp verlener moet goed naar de client luisteren en hen soms het voordeel van de twijfel geven.
en vinger aan de pols houden, waardoor de 'deur' niet definitief gesloten is.
en soms heeft de client tijd en ruimte nodig om weer de eigen regie te vinden, maak deze niet (te ) afhankelijk.
"Leer ze vissen i.p.v. vis te geven"(japans spreekwoord.)

Profielfoto van Roger Wind
Geestelijk Verzorger

Beste Annemarie,

Bij het lezen van je vraag kwamen bij mij een aantal gedachten op:
1. vooraf heldere doelen stellen ene evt. schriftelijk vast leggen.
2. tussentijdse evaluatie met cliënt. Hoever zijn we, wat hebben we totnogtoe bereikt, wat moet nog gebeuren?
3. afronding van traject en de consequenties daarvan aankondigen. Welke "losse eindjes" zijn er nog?
4. het is bekend dat hulpverleners soms moeite hebben met het loslaten van de begeleiding- of hulpverlenersrelatie. Soms is de hulpverlener zelf (ongewild) afhankelijk van die relatie geworden. Hier zou inter- of supervisie kunnen helpen bij krijgen van een beter inzicht op het eigen functioneren.

misschien heb je hier wat aan.

succes!
Roger Wind

Profielfoto van Chantal Berger
Ambulant begeleider Heerlen Standby! Sociaal Buurtteam 2

Wij werken in Heerlen met buurtpunten waar cliënten kunnen binnen lopen. Hier is altijd wel een hulpverlener aanwezig. Als we een cliënt gaan afsluiten dan begeleiden we de cliënt richting zon buurtpunt in zijn of haar wijk. Daar kan een cliënt dan op terugvallen, mochten er nog/weer vragen zijn.
En als hulpverleners het moeilijk vinden om een casus te sluiten terwijl er geen doelen zijn denk ik dat je bij jezelf de vraag mag stellen; hou je zo niet ook iets in stand.. Eigen regie is het belangrijkste toch?! Wat is er dan mooier als doelen bereikt zijn en het gezin zelfstandig verder kan.

Profielfoto van Sylvana Sedney
Jeugdprofessional

Gezinnen zijn vaak gewend geraakt aan de persoon die in het gezin komt en zijn soms onzeker of ze het ook kunnen zonder de bekrachtiging vanuit een hulpverlener.
Als hulpverlener is het ook leren loslaten en erop vertrouwen dat goed, ook goed genoeg is. Zeker als er (kleine) kinderen rondlopen, merk ik dat ik geneigd ben om net wat langer in het gezin te blijven.

Profielfoto van Marianne Ameshoff
Orthopedagoog generalist

he Annemarie, herkenbaar deze twijfel/onzekerheid bij de jeugdhulpverlener. Ongetwijfeld zal je reeds ingezet hebben plan, doelen, passende interventies, evaluaties en effectmetingen en dus op de 'legitimering' van het hulpverleningstraject en dus de bemoeienis van de jeugdhulpverlener. En zeker als er geen hulpvraag meer is en de 'goed- goed genoeg' inschatting gemaakt is, dan zit m de crux vooral bij de jeugdhulpverlener. Je benoemt al dat bij samen nadenken daarover onzekerheid met vragen als 'heb ik genoeg gedaan' en 'wat als het weer mis gaat' een rol speelt.
Mijn reactie in dit soort kwesties: Hoe beantwoord jij zelf die vragen? Hoe zou jouw cliënt deze vragen beantwoorden? Hoe kan je nagaan of je genoeg gedaan hebt? Wat heb je nog meer nodig om de 'afsluitbeslissing' te kunnen nemen? en dergelijke vragen. Daarmee kan de jeugdhulpverlener de eigen zekerheden opbouwen... in lijn met de visie dit ook bij cliënten te helpen opbouwen/bekrachtigen. groet marianne ameshoff

Profielfoto van Tineke van de Wetering-Peekstok
Gedragswetenschapper

Hallo Annemarie, wat een leuke vraag. Hij viel me op omdat ik vaak het tegenovergestelde meemaak, namelijk dat doelen behaald zijn maar het gezin wilde hulpverlener niet "loslaten". Maar als ik het goed begrijp (ook uit de reacties) werk jij vanuit een GI, dat verklaart denk ik het verschil. Wij werken als aanbieder in de gespecialiseerde jeugdhulp. Ik herken wel dat ook JB-ers (of verwijzers vanuit het wijkteam) vaak willen dat we nog een poosje in het gezin blijven "voor het geval dat". Daar gaat regelmatig het (collegiale) gesprek over met elkaar.
Wat helpend is: een heldere traject met duidelijke doelen, serieuze aandacht voor (groeiende) zelfredzaamheid van de cliënten, inzetten van netwerk, goed aandacht geven aan afscheid nemen. Maak ook tastbaar/zichtbaar wat bereikt is, hoe hen dat gelukt is, wat ze dus weer in kunnen zetten als het weer eens minder gaat. Dat kan een terugvalpreventieplan zijn, maar er zijn ook legio creatievere werkvormen. Als het maar inzicht en handvatten geeft: wat is er geleerd en gedaan tijdens het traject, en wat kunnen we opnieuw doen en toepassen in de toekomst.
Succes!

Profielfoto van Rogier Eshuis
GGZ-professional Sociaal wijkteam

hoi,

ik herken het probleem bij mezelf. ik heb ook een aantal mensen in mijn caseload zitten, waarvan ik eigenlijk denk: waar ben ik nog mee bezig met deze man/vrouw (ik werk in een sociaal wijkteam 18+, maar ik denk dat jouw vraag breder getrokken kan worden).

Ik erken dat onzekerheid van mijn kant hieraan ten grondslag ligt. Ons rapportagesysteem (C3) begint met aanleiding, verwachting en hulpvraag. Ik merk dat ik zelf vastloop als het doel niet goed geformuleerd is. misschien dat ik de vraag moet stellen: wanneer is dit doel voor jou behaald. daarbij denk ik dat het belangrijk is om tussenevaluaties te plannen, waarop gekeken wordt wat hulpverlening tot nu toe heeft op geleverd. of doelen ong actueel zijn, én of hulp (in mijn geval hulp vanuit het wijkteam) nog nodig is.

(terwijl ik het typ lijkt het makkelijk, maar het vraagt wel een gedragsverandering die blijvend moet zijn, en dat lukt mij ook niet.

ik denk dat jeugdhulpverleners hier nog meer tegenaan lopen, omdat zij zich verantwoordelijk voelen voor gezinnnen en de kinderen. juist omdat het kinderen betreft, en het gevoelsmatig nog schrijnender is, denk ik dat zij inderdaad vanuit een gevoel van "er willen zijn" niet los durven laten.

tijdens een intervisie kreeg mijn team en ik de tip op te kijken naar "het aapje". op wienst schouder zit "het aapje" (in andere woorden. wie heeft er een probleem, wie is probleem eigenaar (al besef ik ook dat het in het geval van 18- gecompliceerder kan liggen)

ik hoop dat je er iets mee kan, mocht jij tips hebben hoe ik mijn ambitie (strak doel stellen, evaluatiemomenten inplannen etc) kan borgen, hoor ik het graag ;)

met vriendelijke groet,

Rogier Eshuis
GGZ-proessional Sociaal wijkteam Hendrik-ido-Ambacht
06-38314265

Profielfoto van Nathalie Leeuwenburgh
Nathalie Leeuwenburgh
Jeugd- en stafarts, arts M+G

Beste Annemarie,
Wat een betrokkenheid spreekt er uit jouw vraag.
Na afronden van een traject kan de jeugdhulpverlener indien gewenst 'afschalen' naar de jeugdarts of jeugdverpleegkundige. Zij houden tot 18 jaar een vinger aan de pols en zien ouders en/of kind/jongere op vaste contactmomenten of op indicatie. De JGZ sluit ook aan bij zorgnetwerken.
Een mooie kans om de samenwerking tussen JGZ en jeugdhulpverlening te versterken, in het belang van kind en ouders. Dichtbij en laagdrempelig waar mogelijk.
Succes

Profielfoto van Marlinde Kalksma
Gezinsbehandelaar InVerbinding Thuis, Youké & Trainer mindfulness, Happyles en Assertiviteit voor kids en jongeren

Herkenbaar! Wellicht helpt het om een JIM in te zetten die betrokken blijft bij het gezin/de jongere zodra de professionele hulpverlening is afgesloten. WIj zijn zelf JIM getraind en wij zetten het in het voorveld in en zijn hier enthousiast over.

Zie: www.jimwerkt,nl

En een erg interessant super/intervisie onderwerp!

Profielfoto van Stoffer Loman
Adviseur

Wat een mooie vraag, Annemarie.
Inzicht in de herkomst van deze 'belemmerende' gedachten kan de poort openen naar het kunnen omdraaien ervan naar iets als "ja, ik heb voor nu genoeg gedaan' of 'als het misgaat ben ik bereid kritisch naar mezelf te kijken maar reageer ik ook meteen' (oid). Dat gaat naast bewustzijn m.n. over weerbaarheid.

Waar de situatie van de door jou beschreven jeugdbeschermer mij meteen aan doet denken (maar let wel, dat is mijn invulling) is aan de mogelijkheid dat deze jeugdbeschermer van jongs af aan de boodschap ingeprint heeft gekregen (in ieder geval zo heeft ervaren, zo heeft verinnerlijkt) dat zij/hij het nooit goed genoeg doet en dat het altijd haar/zijn schuld is.

Profielfoto van Suzan Möller
Gedragswetenschapper/psycholoog

Hoi Annemarie, ikzelf spreek van te voren altijd af in behandelingen waar we aan werken. Een klachtenlijst en ernst kan daarin als hulpmiddel ingezet worden. Ook spreken we af hoe vaak we evalueren en de klachtenlijst is dan weer een goed middel. Aan het eind komt afscheid en nazorg in beeld. Je bespreekt wat te doen als sprake is van terugval, wat degene heeft geleerd om zelf te doen in dat geval en waar het netwerk bij kan helpen of technologie, Je kunt ook afspreken nog 1 terugkom te doen na bijvoorbeeld 3 of 6 maanden en de klachtenlijst er dan nog een keer bij te pakken. Als er echt weer ern crisis zou ontstaan moet degene ook weten wat te doen. Een signaleringsplan om crisissen te voorkomen werkt ook goed, kan door persoon zelf en/of omgeving gebruikt worden. Ook daarin kan met technologie, smarthealth vanalles. S6! Groeten, Suzan Möller

Profielfoto van Anniek Aben
Leidinggevende team risicovolle zwangerschappen en babycasuïstiek

Hallo Annemarie,
Wat ik vaak tegen 'mijn' jeugdzorgwerkers/team zeg: spreek af met cliënten als er iets is dat ze ons weten te vinden. Verder duiken we vaak samen in de doelen van het gezin aan de had van het 'goed genoeg opvoederschap'. Het helpt ook vaak om over te dragen naar.... Op de puntjes kun je oa invullen: consultatiebureau, school, kinderdagverblijf enz. Zo blijft er voor het gezin een aanspreekpunt. Eerlijk is eerlijk is het voor ons wel vaak zo dat wij juist de keten overtuigen om de zorg te stoppen en ouders de ruimte geven om weer op eigen kracht verder te gaan.

Kun je hier iets mee?

gr Anniek Aben
Leidinggevende team risicovolle zwangerschappen en babycasuïstiek

Profielfoto van Rose-marie Bolsius
Rose-marie Bolsius
Werkzoekende

Bij aanvang hulpvraag en gestelde doelen, duidelijk aangeven, als deze behaald
zijn, de zorg af te sluiten. Regelmatig evalueren.
Doelen kunnen tussentijds veranderen, blijf evalueren.
Als jij het gevoel hebt, dat alles behaald is en de cliënt met de tips verder kan, afsluiten.
Vertrouw op je deskundig oordeel. En geef aan dat de cliënt bij terugval altijd weer
een beroep op je kan doen. Bevestig de herwonnen kracht van de cliënt.

Profielfoto van Loes Dekker
Ouder- en kindadviseur

Afsluiten is naar een gezin een heel krachtig signaal, waarin je het vertrouwen uitspreekt dat het gezin het zelf verder kan. En dat zelf verder kunnen kan ook betekenen dat ze de hulpverlening weer kunnen bereiken als er weer (een nieuw) probleem komt.
Afsluiten is ook een natuurlijke stap in het hele proces dat je als hulpverlener met een gezin doorloopt. In dat proces kan je steeds verder terugtrekken. Als mensen een traject niet kunnen afsluiten kan het ermee te maken hebben dat ze dit proces onvoldoende hebben gevolgd. Daarom twee punten:
- het is goed om ergens in een overleg (intervisie, teamvergadering oid) dit onderwerp te bespreken om gezamenlijk te onderkennen dat dit voor sommigen in sommige gezinnen een probleem kan zijn en wat daar aan te doen;
- in de bespreking van de gezinnen niet alleen te kijken wat er aan de hand is maar ook hoe het proces verloopt, met aandacht voor de rol van de hulpverlener in het proces.
En tot slot: vier je successen! Doe iets met een positief afgerond proces, zeker als het een zware of ingewikkelde was. Laat de hulpverlener benoemen wat die heeft gedaan (groot of klein) dat voor verandering heeft gezorgd.
hg, Loes

Profielfoto van Anke van Vliet-Zwiers
ZZP-er Poppentheater Popcontact

Heel herkenbaar. Ik heb 20 jaar in de jeugdzorg gewerkt als ambulant hulpverlener, aandacht functionaris kindermishandeling en later ook in wijkteam als medewerker jeugd (toezichthouden op trajecten). Wat mij zelf enorm hielp is het werken met veiligheidscriteria. Dan is voor gezin als voor de hulpverlener zichtbaar of het veilig genoeg is. Daarnaast bekijk je wat nodig is om toekomstbestendig zelfstandig te blijven als gezin.
En daarnaast is het denk ik heel belangrijk dat je je als hulpverlener gesteund voelt door mensen als jij en de direct leidinggevende. De verantwoordelijkheid is groot en voelt soms ook als erg zwaar.
Antwoord van Luug Smit kan ik me ook helemaal in vinden. Wij werkten ooit een poosje met een 10 rittenkaart na afloop van een traject (multi probleem gezinnen), waarbij een gezin nog een aantal keer een beroep kan doen op de bekende hulpverlener. Of dat mogelijk is, is de moeite van het overleggen waard met de gemeente.
Succes en sterkte met dit mooie werk!
https://www.nji.nl/kindermishandeling/samen-werken-aan-veiligheid-en-herstel

Profielfoto van Tineke Toering
Tineke Toering
Gezinswerker

Laat hulpverleners zich afvragen wat er gebeurt als zij zich terugtrekken uit het gezin.
Geef het gezin een denkbeeldige strippen kaart, dat ze nog 3 x contact met je mogen opnemen, maar stel wel een datum vast.
Regie bij gezin, verantwoordelijkheid bij gezin

Profielfoto van Luug Smit
Ambulant Jongerenwerker / Zorgcoördinator Jeugd

Wat helpende is, is om deze casus wel formeel af te sluiten maar wel informeel het 'lijntje' te behouden.
Dus de deur openhouden indien er een vraagstuk oid binnenkomt die vrijwel direct kan worden opgepakt. Zo blijft men ook het vertrouwen houden in de hulpverlening, en lever je als hulpverlening op meerdere vlakken goed werk af. Tevens kan het van belang zijn middels reflectiemomenten met meerdere collega's je caseload te bespreken waardoor je onderandere ook onzekerheden weghaald en bespreekbaar maakt.

groet